RSS Feed

‘Cooperación para el Desarrollo (más que un trabajo)’ Category

  1. De catástrofes, entrañas e curtopracismo

    noviembre 10, 2024 by sergio

    Bravo pola axuda e esa solidariedade que sae de dentro ante situacións horribles para semellantes. Estes días temos exemplos de sobra desta solidariedade, que fai ter máis esperanza na humanidade, pero que tamén me leva a reflexionar que, en realidade, non estamos preparadas para pensar a medio e longo prazo (e iso pode ser a nosa perdición).

    Un exemplo de como nos movemos máis polas entrañas que pola cabeza, son as avalanchas de doazóns e voluntariado cando hai un desastre como a DANA en levante. A coordinación cos actores locais é clave para non causar máis mal que ben. Nestes casos é máis interesante a axuda económica, porque:

    • permite adaptarse mellor ao realmente necesario en cada momento e lugar
    • permite facer compras a gran escala para mellorar custos, pero tamén a pequena escala se se quere para promover o mercado local que quedou danado
    • se se fai con entidades serias, permite unha maior transparencia, maior coordinación e enfoque da axuda

    Con respecto a este último punto, preocúpame moitísimo que estes días algunha xente promove un descrédito das ONG e organizacións expertas en traballar nestes temas e moita xente está indo pola súa conta ou, peor, a través de personaxes que non teñen nin idea de facer as cousas (como o que dixo que agora igual lle van encima os de facenda).

    Na organización onde hai anos que traballo (e moitos máis que milito), Enxeñería Sen Fronteiras (ESF), non traballamos o tema de emerxencias. Para iso hai outras organizacións especializadas, e moi solventes. En ESF somos máis de ver o que hai detrás que provoca estas situacións, para poder actuar sobre as causas (o que estamos vivindo estes días é «poñer parches», que é o urxente, pero o urxente non pode tapar o importante). Con esa «deformación ESFeira» (xa é moito tempo en ESF), para min as leccións aprendidas desta catástrofe son, por orde de importancia:

    1. Ser conscientes de que os eventos extremos sempre estiveron aí, pero agora estarán máis e serán máis extremos, porque o clima xa non é o que era. BASTA DE NEGACIONISMO.
    2. Informarse sobre os problemas de cambio climático, como podo eu contribuir eu na miña vida diaria a non empeoralo. Facelo con honestidade e sen cinismo (iso de «total, se non o fago eu o fará o resto» é o que nos vai condenar como especie).
    3. Informarse e actuar en consecuencia sobre que medidas propoñen e desenvolven (ou deixan de propoñer ou desenvolver) os distintos partidos políticos. Para min, o tema ambiental é un dos grandes problemas aos que nos enfrentamos. A estratexia do avestruz non serve aquí, nin o de que ninguén se atreve a «apagar a música no medio da festa» para enfocarse a reducir consumo, tratar de facer desenvolvemento máis endóxeno (de cercanía e adaptado a recursos existentes nas distintas zonas). e facer ordenación territorial axeitada ao clima e a capacidade de acollida do territorio. Iso hai tempo que deixou de ser unha festa.
    4. Temos un mecanismo de solidariedade interterritorial, esa «lotería que toca onde ten que tocar» (como escoitamos cansinamente cada vez que chega a lotería de Nadal). CHÁMASE IMPOSTOS. Temos un estado que ten que dar servizos públicos que, precisamente, actúan seguro social. Ou sexa, que se veñen mal dadas (porque me poño enfermo, ou quedo sen traballo, ou hai unha emerxencia e quedo sen casa), temos un pacto social para protexer a quen sufre unha desas situacións. Iso é o que nos fai ser un país, esa solidariedade do pacto social. Os impostos son a clave para manter estes servizos, así como é importante a transparencia das administracións públicas no uso dos impostos, a simplificación da burocracia e eliminar a «violencia administrativa», e que haxa espazos para que a sociedade civil poida participar e controlar á administración. Así que eu desconfío de quen vén anunciando a bombo e platillo «rebaixas de impostos», porque non estamos nunha época onde cada unha teña que loitar polo seu lado. Xuntas é como somos máis fortes.
    5. Unha vez que hai emerxencias, hai que deixar traballar ás profesionais e informarse moi ben sobre como axudar, se poñerse en manos de gurús nin do buenismo da emoción (de boas intencións está empedrado o camiño ao inferno 😜). Iso non significa non facer nada, pero facelo con sentidiño

  2. Mellorar a Cooperación Universitaria para o Desenvolvemento

    noviembre 6, 2024 by sergio

    Con motivo do décimo aniversario da Rede Galega de Cooperación Universitaria para o Desenvolvemento, propuxéronme contestar unhas preguntiñas ben peliagudas.

    – Como pensades que debe fortalecerse o Sistema de Cooperación Universitaria en Galicia? Ademáis de maiores recursos económicos, cal sería a mellor fórmula?

    • Clarificar a posición da cooperación no organigrama das universidades, dándolle estabilidade e visibilidade (ou sexa, non facéndoa desaparecer do nome das vicerreitorias ou áreas onde están encadradas, darlles importancia no organigrama, non mudándoas de lugar cada dous por tres…)
    • Integrar dunha vez por todas na cultura organizacional, o feito de que as universidades públicas son axentes de cooperación. Tamén son responsables de promover a educación para a cidadanía global dentro do seu desempeño como referentes sociais da educación formal superior e a investigación. Non só isto, deben actuar como faros na investigación e formación de persoas para enfocarse ás grandes problemáticas actuais, que non son que as empresas gañen cartos, senón a transición ecosocial (xusta, inclusiva e sustentable).
    • Incluir contidos concretos nas carreiras (materias específicas e contidos dentro de materias) cun enfoque de coidados para persoas e planeta.
    • Revisar os criterios de valoración de méritos de investigación e ensino, incluindo con máis puntaxe proxectos como os de Aprendizaxe-Servizo, participación en cooperación e, no caso concreto das carreiras técnicas, investigación cun enfoque de coidados para persoas e planeta.
    • Integrar en igualdade de condicións que, por exemplo, as empresas privadas, no día a día das universidades, ás entidades de cooperación e dereitos humanos (por exemplo na participación en Consellos Sociais).

    – Por que pensades que existen diferencias entre o nivel de implicación na Cooperación Universitaria entre as diferentes autonomías do conxunto do Estado?

    Non teño moita información sobre estas diferencias, pero creo que neste caso é cuestión de aposta financiera e de recursos humanos dentro das universidades enfocados á cooperación universitaria. Tamén pode influir a traxectoria no eido social (caso claro é Euskadi).

    – Por que hai alumnado/PDI máis implicado nunhas comunidades autónomas que en outras, cal é a diferencia?

    Non me consta que sexa así no caso do alumnado, no caso do PDI pode ter que ver coa pregunta anterior. O sistema obriga a publicar ou morir, e publicacións que dificilmente valoran certos enfoques, coa excusa dunha presunta (e falsa) neutralidade da ciencia.

    – Cales son os maiores retos do traballo conxunto entre os diferentes actores da Cooperación ao Desenvolvemento (ONGDs, Empresas, etc) e o Sistema Universitario en Galicia?

    Burocracia tremendamente empobrecedora de procesos (que non mellora a súa calidade nin fai máis transparente a rendición de contas), por forzar prazos non coincidentes cos dos procesos de desenvolvemento. Isto bota para atrás tanto ao resto de actores á hora de colaborar, como das PDI que teñen que pelexar con esa maquinaria burocrática. É urxente revisar isto, porque posiblemente sexa a maior barreira agora mesmo.

    – Pensades que hai un «modo de facer» cooperación ao Desenvolvemento diferente en Galicia?

    Non creo que haxa un modo de facer distinto, pero tal vez si unha visión de “onde vimos que”, por estar nunha rexión aínda bastante rural con gran conexión co sector agropesqueiro, permite empatizar e mesmo comprender mellor as realidades doutros lugares en países empobrecidos.

    – Nunca se falou tanto de solidariedade grazas a Axenda 2030, nembargantes actores clave entrevistados nos últimos meses pensan que a aposta por transversalizar os ODS na Universidade son algo máis vinculado á «imaxe» que a accións transformadoras «de fondo». Qué pensades?

    Os ODS poden ser algo simbólico, de metas a acadar que poden mellorar a vida de moitas persoas. É importante como símbolo, as imaxes son importantes. O problema é que en demasiadas ocasións todo quedou só na imaxe, dificultado sobre todo por esa burocracia e esa visión un pouco condescendente de quen acaba tendo poder de decisión con respecto a “as hippies que fan cooperación e buscan un mundo mellor”. As miran benévolamente, mentres non molesten moito ou cuestionen o status quo establecido de hiperconsumo, servidume aos grandes capitais (que, por outra banda, en realidade non se cuestionan como o único modo de organización económica, e que a desigualdade sempre existirá). Se considera en realidade dende estas altas instancias que a cooperación universitaria non debe cuestionar o ordenamento político e socioeconómico cara un mundo xusto, inclusivo e sustentable, senón que se lles deixa o espazo de “poñer parches” para que estean entretidas.

    – Como se pode atraer ao alumnado universitario á temática da CUD a través da comunicación nun mundo saturado de información?

    A idea principal sería que hai que deixar libre tempo para que o alumnado “faga o que queira”. Están nunha idade para explorar, e dende Bolonia hai unha “ocupación do tempo” brutal, que non permite a autoxestión como parte da aprendizaxe para a cidadanía. Ademais, moitas clases son obligatorias, como se voltaran á primaria. A paternalización do ensino superior ten que rematar. Deste xeito, pode haber espazo para o activismo e explorar voluntariados en temáticas que lles toquen, como pode ser o da cooperación e os dereitos humanos, que son temáticas moi vinculadas a un sentido ético e moral máis fondo.

    Mentres o anterior non se consigue, pode haber opcións para incluir esta temática (pero non hai que perder de vista que sempre serán menos sistémicas, polo que non deberían servir de vía de escape ou acomodo para non mudar o anterior). Unha é que as actividades e formacións no eido da cooperación se recoñezan academicamente, e se visibilice e anuncie ese recoñecemento para que todo o mundo o coñeza. Se alguén quere facer unha formación ou voluntariado neste eido no pouco tempo que teña libre, polo menos que lle sirva para cubrir horas lectivas. Isto se está implementando cada vez máis, pero aínda hai moito descoñecemento e fai falta contar con persoas na universidade para tender pontes coas organizacións que poden facilitar e guiar ese voluntariado.


  3. Preguntas sobre cooperación al desarrollo en la actualidad

    junio 12, 2024 by sergio

    Hace unos meses, me tocó contestar a un cuestionario del Instituto HEGOA, con distintas preguntas de nuestra visión sobre la actualidad en la cooperación para el desarrollo y sobre cómo enfocar la formación reglada en este tema. Aquí dejo las respuestas.

    1. Según tu criterio, ¿cuáles crees que son los principales retos que afronta el sector de la cooperación en estos momentos?

    Transversalizar su discurso de educación para la transformación y la ciudadanía global, llevándolo más allá del sector puramente de cooperación

    2. En tu opinión ¿cuáles son los tres debates o temas más relevantes en el ámbito del desarrollo y la cooperación internacional (a partir de ahora, dentro de “cooperación internacional” incluimos también EpTS) en estos momentos?

    Uno es el de superar los espacios «puramente de cooperación», para transversalizar la visión de ciudadanía global (si no, no se podrá hablar de EpTS). Otro es la integración real del feminismo y los encontronazos con el relativismo cultural. Un tercero sería la construcción de autonomías nacionales en el marco de los derechos humanos y la agenda internacional . Me refiero al fortalecimiento de los estados para que sean garantes de los DDHH de su ciudadanía, aunque aquí hay muchos subtemas como el control de las multinacionales, el papel de las NNUU y su gobernanza o el eterno binomio de apoyo motivado por geopolítica vs apoyo motivado por justicia histórica y social

    3. ¿Y los debates más polémicos que es preciso afrontar?

    Creo que el debate del papel de las empresas en el desarrollo y la cooperación sigue siendo muy relevante. También me parece cada vez más relevante el de la operatividad real de las NNUU

    4. Si pensamos en el contexto internacional actual y sus perspectivas de futuro, ¿en qué crees que deben actualizarse y/o profundizar, desde el punto de vista de las teorías, enfoques y conceptos, los posgrados y, en general, los programas de formación en el ámbito del desarrollo y la cooperación internacional?

    Cada vez es más importante la capacidad de enganchar líneas de trabajo de cooperación internacional con la EpTS en nuestro entorno, buscando llegar a más grupos meta (y más variados)

    5. Si pensamos en el contexto internacional actual y sus perspectivas de futuro, ¿en qué crees que deben actualizarse y/o profundizar, desde el punto de vista de las metodologías y herramientas, los posgrados y, en general, los programas de formación en el ámbito del desarrollo y la cooperación internacional?

    Cada vez es más importante la capacidad de enganchar líneas de trabajo de cooperación internacional con la EpTS en nuestro entorno, buscando llegar a más grupos meta (y más variados). El trabajo en multiculturalidad también es clave para quitar sesgos

    6. Si pensamos en el contexto internacional actual y sus perspectivas de futuro, ¿en qué crees que deben actualizarse y/o profundizar, desde el punto de vista de las metodologías y herramientas, los posgrados y, en general, los programas de formación en el ámbito del desarrollo y la cooperación internacional?

    Probablemente centrarse más en procesos de cambio, equilibrio de sistemas y resiliencia (también se podría aplicar a la pregunta anterior).

    7. Si pensamos en el contexto internacional actual y sus perspectivas de futuro, ¿en qué crees que deben actualizarse y/o profundizar, desde el punto de vista del entrenamiento de habilidades , los posgrados y, en general, los programas de formación en el ámbito del desarrollo y la cooperación internacional?

    Multiculturalidad, habilidades de facilitación por procesos, resolución de conflictos y cuidados en el activismo

    8. ¿Cuáles son las funciones profesionales  más relevantes (justificación económica,  relaciones institucionales, coordinación con otros agentes, etc ) de los perfiles técnicos en vuestra organización o departamento?

    Posiblemente coordinación con otros agentes (aunque de las justificaciones no nos libramos)

    9. ¿Cuáles son los conocimientos operativos imprescindibles (manejo de herramientas específicas, trabajar en equipo, coordinar actividades…) de los perfiles técnicos en vuestra organización o departamento?

    Dinamización de activistas (que es una variante de trabajo en equipo)

    10. Considerando lo anterior, a la hora de afrontar el ejercicio profesional ¿qué crees imprescindible o que debería incluirse o reforzarse desde el punto de vista de las teorías, enfoques, conceptos en la formación sobre desarrollo y cooperación internacional?

    El trabajo con voluntariado en sede enlazando y dando sentido de EpTS a los proyectos de cooperación internacional, para crear verdaderos puentes entre sociedades civiles con los países de trabajo

    11. Considerando lo anterior, a la hora de afrontar el ejercicio profesional ¿qué crees imprescindible o que debería incluirse o reforzarse desde el punto de vista de metodologías, herramientas en la formación sobre desarrollo y cooperación internacional?

    La parte de herramientas de comunicación para facilitar espacios dinámicos, así como metodologías de facilitación de grupos y relaciones entre organizaciones

    12. Considerando lo anterior, a la hora de afrontar el ejercicio profesional ¿qué crees imprescindible o que debería incluirse o reforzarse desde el punto de vista de entrenamiento en habilidades en la formación sobre desarrollo y cooperación internacional?

    Tolerancia en las relaciones con otros agentes, flexibilidad en los procesos para adecuarlos a las exigencias (a veces muy poco pertinentes) de financiadores, honestidad

    13. Algún otro tema que no se encuentre en listo anterior?

    Me parece importante empezar a dar importancia a la coherencia de los medios a emplear en los proyectos (metodologías realmente participativas, tecnologías libres, conocimiento abierto…)

    14. Algún otro tema que no se encuentre en listo anterior?

    Facilitación de procesos

    15.   Si acogéis alumnado en prácticas, ¿qué conocimientos y capacidades creéis que es prioritario reforzar?

    Dependerá de la persona, pero para personas en prácticas lo más valorado es el deseo de aprender haciendo

    16.   Como profesional, ¿hay alguna temática en estos momentos sobre la que te gustaría o en la que necesites formarte? ¿Cuál?

    Procesos de movilización social y trabajo en red


  4. A cooperación ao desenvolvemento mellor cos cartos na man?

    julio 12, 2023 by sergio

    Unha compañeira de Enxeñería Sen Fronteiras compartía esta nova, na que un exministro británico, que estivo moito tempo ligado a cooperación ao desenvolvemento, defendía a entrega de cartos en metálico mellor que os programas de axudas condicionados.

    Me parecen reflexións moi válidas. De feito, a min me parecen moi interesantes os programas de renda básica (verdadeiramente) universal, con transferencia directa de fondos a persoas (o de apoio orzamentario a países xa sería outro cantar).

    Eu sempre traballei en cooperación na onda de Enxeñería Sen Fronteiras, onde temos o enfoque de crear e fortalecer pontes e redes entre sociedade civil dos países para o monitoreo social, pola defensa dos dereitos humanos e contra o mega-extractivismo. É tamén un xeito de vixiar ás entidades do noso país que fan falcatruadas por outros lugares, denunciando no seu país de orixe. O que digo eu sempre que vén sendo «limpar a nosa merda». Iso é máis a cooperación para ESF que a propia acción dos proxectos en terreo, onde o protagonismo ten que ser das organizacións locais e as participantes. Este das pontes entre sociedades civiles dende o local non é un enfoque tan habitual como puidera parecer, por iso hai moita crítica á cooperación como ferramenta colonialista dende as esquerdas. A dereita prefire darlles algo de cartos e que non protesten…

    Pero ao final importa que as persoas teñan liberdade para decidir o seu futuro, para o que fai falta unha mínima liquidez económica, pero tamén uns servizos básicos, que son un dereito, e que veñen moi marcados polo lugar onde viven. Así que construir gobernanza que favoreza ese acceso igualitario aos servizos tamén é clave (e iso non se logra só dando cartos directamente ás persoas, aínda que si axuda para aliviar o día a día e dar a posibilidade de participar en movementos de protesta e control aos gobernos, que se estás agobiada polo día a día nin tempo nin ganas vas ter)


  5. A vontade de cambio como motor da transformación social

    abril 20, 2023 by sergio

    Quenes nos adicamos á facilitar procesos de transformación social podemos pensar que temos un traballo especial. En realidade todo o mundo participa na transformación social, pero hai un par de pequenas diferencias con respecto a quen o temos como traballo (sexa ou non remunerado).

    Unha de fondo, que é que temos moi en conta o tipo de transformación social que queremos conseguir. Na nosa burbulla de buenismo, cando falamos de transformación social sempre pensamos que queremos transformar para mellor. Pero, que é mellor? Pois xa hai uns aniños que a tendencia é considerar unha transformación social para mellor aquela que busca a igualdade de oportunidades para buscar a autorealización, con todo o que iso representa. E todo iso, asegurando os dereitos humanos de/en todo o mundo (incluidas as xeneracións vindeiras, que non van herdar este planeta, senón que nolo están prestando). O ben común, e tal.

    E logo está a de forma, que é a conciencia (ou consciencia?) de QUERER facer ese cambio para mellor. Porque xa comentaba que case todo o mundo, polo feito de existir, está provocando cambios sociais. Pero moitas veces son cambios afondando nunha tendencia social determinada, tendencia que algunhas pensamos que é autodestructiva, e que se fan por inercia («sin querer queriendo«). Provocar que as persoas QUERAN facer ese cambio para mellor, empezando por nós con pequenos pasos e liñas vermellas que imos movendo e compartindo colectivamente, é o quid da cuestión.

    Eses cambios precisan unha masa crítica, como as ondas que xenera unha pedra nun estanque. Primeiro ten que estar a pedra… Creo que xa o teño mencionado, pero ao final, dinamizar procesos de transformación social xusta ten moito que ver con provocar aludes empurrando pequenas pedriñas na neve. A algunhas tras o empurrón se lles acompaña tratando de facilitar que sigan rodando e crecendo (e pode que se chegue a algo grande, ou que queden no camiño, algo sempre quedará). Noutros casos algunha que parecía que non chegaría a nada, que nin se lle prestou atención despois de empurrala, acaba cun alude tremendo de cambios. O empurrón é necesario, pero non suficiente. É a vontade de querer cambiar as cousas a que fai seguir rodando e crecendo.

    A cuestión é como fortalecer esa vontade colectiva de cambio.. Por que vou querer cambiar os meus hábitos de consumo, as 3R e todo iso, se non é o habitual entre quen me rodea, non me interpela directamente todo iso do hiper-extractivismo e, o cambio climático está cerca, pero á vez o vexo lonxe? Por que vou buscar igualdade de oportunidades apoiando a outras persoas e colectivos (fenda de xénero, persoas en situación de pobreza, capacitismo, etc., e non digamos se están lonxe como persoas en situación de vulnerabilidade polo feito de estar en países empobrecidos) se iso implica certo esforzo e renuncia persoal e o vexo como unha gotiña nun mar? Dicir «todo o que faga eu non vai valer de nada, xa están outros a facelo mal» («excusa para non facer nada», que diría Pantomima Full se fixeran un vídeo dos seus sobre CAMBIAR O MUNDO).

    Ver documentais sobre o que pasa no mundo, sobre as inxustizas que nos poden revolver máis ou menos (depende do lonxe que estean), coñecer de primeira man estas situacións e compartir reflexións con persoas con certas inquietudes nestes temas é un primeiro paso moi importante. Pero todo iso, tomarse a pastilla vermella, se pode facer case dende o sofá… Se non se lle da vía libre á vontade de cambios ante as inxustizas, nós pasaremos polo mundo e a vida, pero non o mundo e a vida por nós.


  6. Hasta siempre, Cuculmeca

    junio 10, 2022 by sergio

    La Cuculmeca, una organización referente de defensa de los derechos humanos del norte de Nicaragua, ha sido ilegalizada por el gobierno de Daniel Ortega.

    ¡Qué gran tristeza ver como los autoritarismos (y mesianismos) acaban con la participación ciudadana plural y crítica! ¡Qué diferencia de cuando, en 2006, el sandinismo volvió a ganar las elecciones! ¡Qué ilusión había! Era una ilusión para mí sorprendente, viniendo yo como venía de un escepticismo político que, sin embargo, abandoné en parte en esa época en Nicaragua, y también en parte con lo que generó el 15M en España. Desde entonces, a base de hostias, me reafirmé en que las buenas ideas son necesarias para mejorar el mundo, pero aun importan más las buenas personas que sepan cuándo cuidar, cuándo empujar, cuándo ponerse a tirar y, por supuesto, cuándo apartarse. La revolución es un proceso, una mejora continua, nunca un fin. Y por eso, ese fin nunca justifica los medios. En La Cuculmeca había muchas personas que sabían eso, y yo aprendí de ellas… Ahora solo queda seguir denunciando y buscar nuevas maneras de hacer activismo. La gente allá está buscando como empezar a hacer otros tipos de activismo. En Nicaragua ahora va a ser un momento más de activismo político por los derechos civiles (hace tiempo que lo es, de hecho). Aquí encontrarán acompañamiento.


  7. Tecnología en organizaciones de transformación social

    junio 8, 2022 by sergio

    Estos días publicaron un artículo mío, Tecnología en las organizaciones transformadoras: si no la usas tú, te usará ella, en el blog La Tecnología no nos Salvará de El Salto Diario.

    El mirar hacia adentro con espíritu crítico en las organizaciones que se pretenden transformadoras escuece mucho…, pero también es enriquecedor que entre todas compartamos as líneas rojas de temas en los que, de algún modo, estamos especializadas (comercio justo, consumo responsable y de cercanía, o temas de género que hace no tantos años non estaban para nada incluídas en la mayoría de las organizaciones de este tipo).


  8. Críticas a la cooperación internacional

    noviembre 15, 2021 by sergio

    El otro día un amigo me pidió referencias de material crítico con la cooperación al desarrollo. Aprovecho para dejarlas por aquí.

    Empezaría por la referencia de «los mandamentos del buen cooperante» como una especie de acto de contricción desde el propio mundo de la cooperación. El artículo ¿Hacia la desaparición de la cooperación? los analiza bien.

    Ya en una línea más crítica estaría el libro ilustrado Allá vamos otra vez, o su versión en vídeo (de una campaña de Survival International).

    Ya más profundamente hay cosas sobre anticooperación como artículos o el libro Anticooperación, que se puede encontrar aquí.

    También me pareció interesante el libro Blanco Bueno busca Negro Pobre o, algo más antiguo, el de El Espejismo Humanitario (que comenté aquí).

    Dentro del mundo más académico hay incluso tesis doctorales de las que salieron publicaciones como esta . Mención aparte son los siempre recomendables trabajos del instituto HEGOA, como esta, sobre la que había hablado aquí, u otra más reciente como esta.

    En un registro más crítico (desde el internacionalismo antiimperialista, por ejemplo) hay artículos como este o este.

    Y tú, ¿qué opinión tienes de la cooperación internacional?


  9. Apertas pre-apocalípticas

    junio 15, 2021 by sergio

    Estase a falar moito nos últimos tempos da dixitalización en todos os ámbitos da vida. E cos fondos Next Generation moitos sectores ven unha posibilidade de acadar cartos para lanzarse a o que sexa que significa iso de «dixitalización». O sector das ONGD tamén se plantexa surfear esta onda.

    En realidade, creo que habería que facer unha reflexión fonda sobre o que significa «poñerse en mans destas tecnoloxías» tan alegremente. Pero neste sector da cooperación para o desenvolvemento e a cidadanía global, non vexo espazos para esa reflexión máis fonda. Creo que tanto as organizacións que precisan ferramentas máis complexas de xestión (ou máis enfocadas á investigación), como outras organizacións máis pequenas ou apegadas ao activismo, deberían facer esa reflexión e, sobre todo, pensar que se queremos outro mundo, un que sexa xusto, baseado nos coidados e que non deixe a ninguén atrás, non se pode empregar a tecnoloxía acriticamente pensando que é só unha ferramenta, sen ver que e quen está detrás. Usar ferramentas de software libre pode ser tan político como empregar produtos de comercio xusto ou de proximidade. Pero claro, temos que aprender novas ferramentas, ás veces nos frustramos porque non van como as outras que manexabamos, e ademais temos que participar en redes onde melloren esas ferramentas dende a comunidade (o cal nos quita tempo). Igualiño que cando queremos promover a soberanía alimentaria. Pero é que é parte do mesmo problema. Ao final é máis sinxelo comprar no súper (tamén no caso do software), pero polo menos temos que saber que hai alternativas e ir tratando de mellorar conscientemente a nosa coherencia como organizacións. O noso traballo non pode ser salvar aos negriños (ou, xa falando de prácticas máis modernas na cooperación, facer denuncias das malas prácticas das empresas españolas noutros países ou pontes entre activistas do norte e o sur global) empregando excel.

    Cando apenas estamos vendo como volver ao analóxico e ao presencial (o que vén sendo «volver á rúa»), despois desta pandemia, pero sen esquecer o bo que aprendemos nestes tempos estraños de traballar en liña, entrar na espiral da dixitalización réstanos forzas. Porque non temos forzas para estar a full en todo. Se nos enfocamos no dixital nos quedan menos para dedicar a volver a tocarnos. Por outro lado, o algorítmico, pola súa aparente inhumanidade, ten una connotación que, persoalmente, me xera marcos mentais moi desmobilizadores e que afasta as persoas, os coidados e a vida do centro. Ademais é unha tendencia que nos atrae con forza, porque o contexto global está potenciándoa. E as organizacións do sector da cooperación e a transformación social non van a ser a excepción, e menos sen esa reflexión proactiva sobre o tema. Caeremos no remuíño sen sequera poñernos a remar cara a beira.

    A avalancha tecnolóxica non vai facer máis que crecer (bitcoins, intelixencia artificial cuns sesgos raciais/de xénero brutais, tecnoloxías de control social, patentes que lle dan cada vez máis poder ás grandes empresas iniciadas moitas veces con fondos públicos etc., etc. etc.). No sector social non falamos moito disto, e menos pensamos en impulsar mellores prácticas tecnolóxicas. Como dixemos, a vida non nos da para todo, pero se non temos máis en conta o cambio tecnolóxico e o integramos nas nosas prácticas, lle imos entregar o mundo aos de sempre cun laciño de regalo.


  10. A quienes luchan contra la mierda

    febrero 13, 2021 by sergio

    Vosotros veis de cerca la mierda

    porque tenéis que contenerla,

    hacerla desaparecer para que se pueda seguir viviendo decentemente.

    Os enterráis en ella porque ese es vuestro trabajo.

    Así que acabáis viendo solo mierda.

    Mierda por todos los lados.

    Y sólo pensáis en acabar con ella

    De formas cada vez más expeditivas

    Erradicación de la mierda

    incluso cuando os podéis asomar fuera de la mierda

    y entonces ya no habría que usar esos métodos.

    Mi trabajo es encontrar lo que causa la mierda.

    Así que la mierda me da asco, pero me da más aún pena. Y

    me cabreo y lucho contra lo que encuentro que causa la mierda.

    Pero eso no se erradica tan fácilmente.

    No con vallas, porras, tanques ni limosnas

    E intento contárselo a quienes me quieran oír,

    aunque afortunadamente no lo hago solo.

    Pero no muchas quieren escuchar, y menos entender

    porque son historias incómodas.

    Te hacen cuestionarte tu vida y la sociedad que la sostiene.

    Es muy difícil luchar contra esa comodidad,

    tomarte la pastilla roja

    empezar a cambiar.

    Por eso creo que la especie humana ha llegado a su punto de no retorno

    Solo algún suceso disruptivo (que no va a ser la pandemia)

    podría arrancarnos de esa tendencia suicida

    Y tal vez para entonces ya será tarde