RSS Feed
  1. Mariposas y cristal

    agosto 26, 2025 by sergio

    En ese momento tus palabras no eran nada
    Me diste explicaciones sembradas de cristal
    tras tanto tiempo de caricias de baja densidad
    Sonidos que eran tan solo una neblina
    para no afrontar la realidad

    Las mariposas ya no te cosquillean
    Ahora crisálidas son y yo no sé
    si lo que de ellas saldrá aun me desea

    Mis mariposas aun se mueven, perezosas
    esperando tal vez un vuelco del azar
    que repare la luz de tus ojos al mirarme
    o que en indiferentes orugas las convierta sin más


  2. Y en agosto…

    agosto 23, 2025 by sergio


    PIENSA EN UN LUGAR FELIZ

    Todo el mundo tiene su rincón
    en el que conecta con la vida buena
    Que nos lleva a ese mundo feliz
    donde el tiempo hipócrita se crea
    Tal vez seamos nosotras quienes al tiempo
    volvemos avaro, oscuro y vengativo
    y a pesar de todo nos obsequia
    con un ricón de luz, mágico y vivo

    Miña Terra Galega, en Soria, en Alabama
    vuelves a ser lo que siempre has querido
    Es mi rincón en la Cepeda, valle perdido
    el lugar que desde siempre mi corazón ama
    Sobre un colchón verde donde bulle la vida
    con la cascada murmurando soñolienta
    despreocupada libertad que fluye, lenta
    y que todas deberíamos disfrutar aun solo un día
    Discutir con el agua río arriba
    bajo el dosel de los humeros que saludan en la orilla
    para luego río abajo congraciarse
    y resurgir renovado donde la roca chilla

    Piensa en un lugar feliz
    Piensa en un lugar feliz
    Cuando la zozobra me atenaza
    a ese paraje siempre vuelvo a ir

    RINCONES PEQUEÑOS

    Nuestros rincones pequeños
    Que cambian de color durante el día
    Ora ruidos, ora quedos
    Geografías cercanas de espacio seguro
    Reconocibles hasta con la mente cerrada
    y recorribles hasta con la batería sin cargar

    RUINAS

    Ahí siguen como portales de otros tiempos
    ruinas de adobe que albergaron
    alegrías, tristezas, celebración y lamentos
    resistiéndose a dejar marchar a los recuerdos.

    De rencillas, miedo, de hambre y de miseria
    de quienes no murieron en la guerra
    pero siguieron siendo prisioneros
    De los que volvieron pero ya no eran

    Entre esos muros se podía hablar
    protegiéndose del manto de silencio
    que en calles y cantinas lograron alzar
    los que convirtieron la vida en sufrimiento

    Ahora poco a poco se derrumban
    dejando paso a verdes fuegos
    pero siguen aun siendo refugio
    de gatos, aventuras, de arte y locos juegos

    HUERTA

    La arteria invisible que recorre
    zigzagueando traviesa el paraíso
    alimenta hoy la sedienta tierra
    para mañana poder ser fresco regocijo

    Soldados errantes la patrullan
    saltando entre castillos de colores
    Soldados de vida, no de muerte
    pues portan con ellos semillas de mil flores

    A la sombra de la huerta de La Casa
    miles de mundos danzan y me llaman

    VACACIONES

    Dados, toallas
    risas y llantos
    Juegos y almohada
    Duelos, quebrantos
    Ríos y azada
    Bailes y cantos
    La tierra, el agua
    Demonios, Santos

    EL TUERTO

    El río Tuerto burbujea, alegre
    lleno de solaz y de reposo
    llevando savia a su valle hermoso
    no menos hermoso por ser breve

    Empieza saltando por la sierra
    y verdes cielos con estrellas atraviesa
    antes de alimentar al padre embalse
    que quedó atrapado por las tres traviesas presas

    Nunca se olvida, nunca, no
    de acariciar a Oliegos, cariñoso
    Sacrificio triste de un pasado silencioso
    que lejos a muchas personas envió

    Y continúa sus saltos mientras lleva
    agua, energía, diversión y vida
    entre humeros, sangüiñeras
    entre chopos y paleras
    empujando el verde mundo al amarillo
    alimentando maiz, patatas, lúpulo o alubias
    frutales, remolchas, garbanzos y hasta trigo
    antes de abrazarse al Órbigo y seguir viaje
    para en Porto fados cantar con sus amigos


  3. Hoxe en día…

    agosto 16, 2025 by sergio

    O dequevás mirou mal ao quenestí
    O sacadeaí ao vouchedar empurrou
    O vaslevar lle zoscou ao xaverás
    E entre todos vaia cristo se montou


  4. Un longo camiño até o cumio

    julio 28, 2025 by sergio

    Hai un longo camiño até o cumio. Pero o que sostén está abaixo, mesmo invisible.

  5. Triloxía de Sar

    julio 9, 2025 by sergio

    Verde e branda venda, no corazón Compostelán

    curando feridas de fume e alquitrán

    I. AS BRAÑAS

    Somos esponxas da terra

    enxugando paseniño

    gotiñas que foxen da guerra

    entre a choiva e a grava dos camiños

    Gotas que logo pouco a pouco

    serán unha preciosa ofrenda

    ao pai Sar que zigzaguea louco

    cheo de retranca e de fachenda

    Acubillamos a pequenas vidas

    Árbores, herbas, bolboretas e flores

    raposos, ras, esquíos e anduriñas

    quebracabezas vivinte de fermosas cores

    Pero é á noite cando máis nos presta

    coa compaña de lúa e estrelas

    e da luz lonxana que da cidade chega

    a ferir o chan entre as follas mestas

    En tempos escuros vestirnos quixeron

    con roupas cincentas de frío cemento

    Salvámonos grazas a xentiña boa

    que vive na luz e escoitou o lamento

    E aquí seguimos mirando adiante

    correndo, xogando, con Gaia falando

    E esa xente boa de corazón grande

    ás Brañas de Sar por sempre coidando


    II. A COLEXIATA

    Ben vestida de muros viventes

    Con máis anos que as pedras máis vellas

    Piares tortos que o tempo resisten

    Falando co tempo sobre as nosas cabezas

    Non esmorece o xardín na súa gaiola

    entretido pola música da gaita

    e polos berros da nenez que resoan

    no val do pai Sar e polas Brañas


    III. O RÍO

    O Sar chega sen ruído, quedo

    alborota na ponte das Fontes

    e asústase ao escoitar os berros

    na Caldeira na que loitan os xigantes

    Entra derrapando polas Brañas

    E lembra os bos tempos cos muíños

    que xa hai moito tempo que descansan

    sen maltratar ao gran, fican tranquilos

    Coida das vacas que sen présa pastan

    Escoita ledo os nenos xogando

    Búrlase traveso da pobre e vella ponte

    e á altiva Colexiata saúda de lonxe

    Desfruta do Granell e vai marchando

    baixo monstros de cemento e asfalto

    para desfrutar dese gran Banquete

    e á Rocha Forte espertar berrando

    antes de atopar de novo verdes sendas

    para ao fin unirse ao Sarela amado


  6. Preguntas

    mayo 15, 2025 by sergio

    ¿Cómo estas?

    ¿Para qué eres?

    ¿Qué tal te maltrata la vida?

    ¿Dónde viste tu primera pelea entre el sol y la luna?

    ¿Cuándo fue la última vez que te derretiste?

    ¿Cuál espejo es mejor para usar como reloj?

    ¿Por qué ganar todas las carreras?

    ¿Quién cuando despierta muere?


  7. Apágase o mundo

    mayo 5, 2025 by sergio

    Só cando se apaga o noso mundo
    sentimos empatía coas vulnerables
    Os nosos dereitos son un sono profundo
    que nada serve se se fai sobre cadáveres

    Xirar a billa para que mane o líquido
    Cun interruptor facer que brille a luz
    Darlle a un botonciño e escoitar voces amigas
    sentirse cerca tocando máxicas ventás

    Saber o que pasa antes de que pase
    Sentirse amparadas cando a sorte as costas da
    Estar coidadas ante a enfermidade
    e dun frío eterno manxares sacar

    Os coidados manteñen a vida, queremos
    que sigan servindo para amasar fortunas?
    Só nun cataclismo, nunha gran traxedia
    pode a Humanidade ser de verdade humana?


  8. Despedida

    enero 29, 2025 by sergio

    Las flores que hace tiempo que perdieron,
    su otrora legendaria lozanía,
    bambolean decadentes pétalos,
    anhelando pasadas alegrías

    Te fuiste así escurriendo de la vida,
    pero fue mucho el poso que dejaste,
    lo mismo que hace el vino en la barrica,
    antes de empezar a emborracharme

    Y yo sigo asomado en tu alma,
    aunque duela.
    Y el duelo no es mi consuelo.
    Siempre solo quedar suelo.
    Ay! quisiera
    romper ese lazo amargo…,
    aunque no creo,
    que vivir sin él pudiera

    Alguien dijo que la vida,
    es una continua despedida.
    Yo no lo veo así porque yo anhelo,
    como tú a la muerte dar la bienvenida


  9. De catástrofes, entrañas e curtopracismo

    noviembre 10, 2024 by sergio

    Bravo pola axuda e esa solidariedade que sae de dentro ante situacións horribles para semellantes. Estes días temos exemplos de sobra desta solidariedade, que fai ter máis esperanza na humanidade, pero que tamén me leva a reflexionar que, en realidade, non estamos preparadas para pensar a medio e longo prazo (e iso pode ser a nosa perdición).

    Un exemplo de como nos movemos máis polas entrañas que pola cabeza, son as avalanchas de doazóns e voluntariado cando hai un desastre como a DANA en levante. A coordinación cos actores locais é clave para non causar máis mal que ben. Nestes casos é máis interesante a axuda económica, porque:

    • permite adaptarse mellor ao realmente necesario en cada momento e lugar
    • permite facer compras a gran escala para mellorar custos, pero tamén a pequena escala se se quere para promover o mercado local que quedou danado
    • se se fai con entidades serias, permite unha maior transparencia, maior coordinación e enfoque da axuda

    Con respecto a este último punto, preocúpame moitísimo que estes días algunha xente promove un descrédito das ONG e organizacións expertas en traballar nestes temas e moita xente está indo pola súa conta ou, peor, a través de personaxes que non teñen nin idea de facer as cousas (como o que dixo que agora igual lle van encima os de facenda).

    Na organización onde hai anos que traballo (e moitos máis que milito), Enxeñería Sen Fronteiras (ESF), non traballamos o tema de emerxencias. Para iso hai outras organizacións especializadas, e moi solventes. En ESF somos máis de ver o que hai detrás que provoca estas situacións, para poder actuar sobre as causas (o que estamos vivindo estes días é «poñer parches», que é o urxente, pero o urxente non pode tapar o importante). Con esa «deformación ESFeira» (xa é moito tempo en ESF), para min as leccións aprendidas desta catástrofe son, por orde de importancia:

    1. Ser conscientes de que os eventos extremos sempre estiveron aí, pero agora estarán máis e serán máis extremos, porque o clima xa non é o que era. BASTA DE NEGACIONISMO.
    2. Informarse sobre os problemas de cambio climático, como podo eu contribuir eu na miña vida diaria a non empeoralo. Facelo con honestidade e sen cinismo (iso de «total, se non o fago eu o fará o resto» é o que nos vai condenar como especie).
    3. Informarse e actuar en consecuencia sobre que medidas propoñen e desenvolven (ou deixan de propoñer ou desenvolver) os distintos partidos políticos. Para min, o tema ambiental é un dos grandes problemas aos que nos enfrentamos. A estratexia do avestruz non serve aquí, nin o de que ninguén se atreve a «apagar a música no medio da festa» para enfocarse a reducir consumo, tratar de facer desenvolvemento máis endóxeno (de cercanía e adaptado a recursos existentes nas distintas zonas). e facer ordenación territorial axeitada ao clima e a capacidade de acollida do territorio. Iso hai tempo que deixou de ser unha festa.
    4. Temos un mecanismo de solidariedade interterritorial, esa «lotería que toca onde ten que tocar» (como escoitamos cansinamente cada vez que chega a lotería de Nadal). CHÁMASE IMPOSTOS. Temos un estado que ten que dar servizos públicos que, precisamente, actúan seguro social. Ou sexa, que se veñen mal dadas (porque me poño enfermo, ou quedo sen traballo, ou hai unha emerxencia e quedo sen casa), temos un pacto social para protexer a quen sufre unha desas situacións. Iso é o que nos fai ser un país, esa solidariedade do pacto social. Os impostos son a clave para manter estes servizos, así como é importante a transparencia das administracións públicas no uso dos impostos, a simplificación da burocracia e eliminar a «violencia administrativa», e que haxa espazos para que a sociedade civil poida participar e controlar á administración. Así que eu desconfío de quen vén anunciando a bombo e platillo «rebaixas de impostos», porque non estamos nunha época onde cada unha teña que loitar polo seu lado. Xuntas é como somos máis fortes.
    5. Unha vez que hai emerxencias, hai que deixar traballar ás profesionais e informarse moi ben sobre como axudar, se poñerse en manos de gurús nin do buenismo da emoción (de boas intencións está empedrado o camiño ao inferno 😜). Iso non significa non facer nada, pero facelo con sentidiño

  10. Mellorar a Cooperación Universitaria para o Desenvolvemento

    noviembre 6, 2024 by sergio

    Con motivo do décimo aniversario da Rede Galega de Cooperación Universitaria para o Desenvolvemento, propuxéronme contestar unhas preguntiñas ben peliagudas.

    – Como pensades que debe fortalecerse o Sistema de Cooperación Universitaria en Galicia? Ademáis de maiores recursos económicos, cal sería a mellor fórmula?

    • Clarificar a posición da cooperación no organigrama das universidades, dándolle estabilidade e visibilidade (ou sexa, non facéndoa desaparecer do nome das vicerreitorias ou áreas onde están encadradas, darlles importancia no organigrama, non mudándoas de lugar cada dous por tres…)
    • Integrar dunha vez por todas na cultura organizacional, o feito de que as universidades públicas son axentes de cooperación. Tamén son responsables de promover a educación para a cidadanía global dentro do seu desempeño como referentes sociais da educación formal superior e a investigación. Non só isto, deben actuar como faros na investigación e formación de persoas para enfocarse ás grandes problemáticas actuais, que non son que as empresas gañen cartos, senón a transición ecosocial (xusta, inclusiva e sustentable).
    • Incluir contidos concretos nas carreiras (materias específicas e contidos dentro de materias) cun enfoque de coidados para persoas e planeta.
    • Revisar os criterios de valoración de méritos de investigación e ensino, incluindo con máis puntaxe proxectos como os de Aprendizaxe-Servizo, participación en cooperación e, no caso concreto das carreiras técnicas, investigación cun enfoque de coidados para persoas e planeta.
    • Integrar en igualdade de condicións que, por exemplo, as empresas privadas, no día a día das universidades, ás entidades de cooperación e dereitos humanos (por exemplo na participación en Consellos Sociais).

    – Por que pensades que existen diferencias entre o nivel de implicación na Cooperación Universitaria entre as diferentes autonomías do conxunto do Estado?

    Non teño moita información sobre estas diferencias, pero creo que neste caso é cuestión de aposta financiera e de recursos humanos dentro das universidades enfocados á cooperación universitaria. Tamén pode influir a traxectoria no eido social (caso claro é Euskadi).

    – Por que hai alumnado/PDI máis implicado nunhas comunidades autónomas que en outras, cal é a diferencia?

    Non me consta que sexa así no caso do alumnado, no caso do PDI pode ter que ver coa pregunta anterior. O sistema obriga a publicar ou morir, e publicacións que dificilmente valoran certos enfoques, coa excusa dunha presunta (e falsa) neutralidade da ciencia.

    – Cales son os maiores retos do traballo conxunto entre os diferentes actores da Cooperación ao Desenvolvemento (ONGDs, Empresas, etc) e o Sistema Universitario en Galicia?

    Burocracia tremendamente empobrecedora de procesos (que non mellora a súa calidade nin fai máis transparente a rendición de contas), por forzar prazos non coincidentes cos dos procesos de desenvolvemento. Isto bota para atrás tanto ao resto de actores á hora de colaborar, como das PDI que teñen que pelexar con esa maquinaria burocrática. É urxente revisar isto, porque posiblemente sexa a maior barreira agora mesmo.

    – Pensades que hai un «modo de facer» cooperación ao Desenvolvemento diferente en Galicia?

    Non creo que haxa un modo de facer distinto, pero tal vez si unha visión de “onde vimos que”, por estar nunha rexión aínda bastante rural con gran conexión co sector agropesqueiro, permite empatizar e mesmo comprender mellor as realidades doutros lugares en países empobrecidos.

    – Nunca se falou tanto de solidariedade grazas a Axenda 2030, nembargantes actores clave entrevistados nos últimos meses pensan que a aposta por transversalizar os ODS na Universidade son algo máis vinculado á «imaxe» que a accións transformadoras «de fondo». Qué pensades?

    Os ODS poden ser algo simbólico, de metas a acadar que poden mellorar a vida de moitas persoas. É importante como símbolo, as imaxes son importantes. O problema é que en demasiadas ocasións todo quedou só na imaxe, dificultado sobre todo por esa burocracia e esa visión un pouco condescendente de quen acaba tendo poder de decisión con respecto a “as hippies que fan cooperación e buscan un mundo mellor”. As miran benévolamente, mentres non molesten moito ou cuestionen o status quo establecido de hiperconsumo, servidume aos grandes capitais (que, por outra banda, en realidade non se cuestionan como o único modo de organización económica, e que a desigualdade sempre existirá). Se considera en realidade dende estas altas instancias que a cooperación universitaria non debe cuestionar o ordenamento político e socioeconómico cara un mundo xusto, inclusivo e sustentable, senón que se lles deixa o espazo de “poñer parches” para que estean entretidas.

    – Como se pode atraer ao alumnado universitario á temática da CUD a través da comunicación nun mundo saturado de información?

    A idea principal sería que hai que deixar libre tempo para que o alumnado “faga o que queira”. Están nunha idade para explorar, e dende Bolonia hai unha “ocupación do tempo” brutal, que non permite a autoxestión como parte da aprendizaxe para a cidadanía. Ademais, moitas clases son obligatorias, como se voltaran á primaria. A paternalización do ensino superior ten que rematar. Deste xeito, pode haber espazo para o activismo e explorar voluntariados en temáticas que lles toquen, como pode ser o da cooperación e os dereitos humanos, que son temáticas moi vinculadas a un sentido ético e moral máis fondo.

    Mentres o anterior non se consigue, pode haber opcións para incluir esta temática (pero non hai que perder de vista que sempre serán menos sistémicas, polo que non deberían servir de vía de escape ou acomodo para non mudar o anterior). Unha é que as actividades e formacións no eido da cooperación se recoñezan academicamente, e se visibilice e anuncie ese recoñecemento para que todo o mundo o coñeza. Se alguén quere facer unha formación ou voluntariado neste eido no pouco tempo que teña libre, polo menos que lle sirva para cubrir horas lectivas. Isto se está implementando cada vez máis, pero aínda hai moito descoñecemento e fai falta contar con persoas na universidade para tender pontes coas organizacións que poden facilitar e guiar ese voluntariado.