>Y llega la Navidad y el consumismo…, aunque esto que cuentan en Consume hasta Morir hubiera podido ocurrir en cualquier lugar y cualquier época (un partido de fútbol, una manifestación, un incendio o una peregrinación masiva). Da pena que haya tantas cosas que puedan pasar por encima de la vida humana, si bien una vez que las estampidas comienzan, o pisas o te pisan…
La pregunta es ¿quién permite que se llegue a estos extremos?
‘Desarrollo Sostenible y Decrecimiento (un modo de vivir)’ Category
-
>CONSUME HASTA MORIR
diciembre 11, 2008 by sergio
Category Desarrollo Sostenible y Decrecimiento (un modo de vivir), Lo que se ve (y se grita) al abrir la ventana | Tags: | No Comments
-
>Desarrollo igual a colonialismo, ¿siempre?
noviembre 30, 2008 by sergio
> Hace un tiempo leí un interesante artículo con unas declaraciones un tanto pesimistas y muy críticas sobre la cooperación al desarrollo. Es una acusación cada vez mayor la de que la cooperación internacional le hace el juego al modelo de desarrollo imperante, que además se pretende extender a todos los rincones del planeta. En esta acusación se engloba a todos los agentes que se considera tradicionalmente partes de la «máquina de la cooperación» (agencias multilaterales, ONGs en los países donantes y de los receptores, gobiernos, empresas, etc.) y a todos los tipos de mecanismos de cooperación (ayudas ligadas y créditos, condonación de presunta deuda externa, ayudas canalizadas por los programas de las grandes agencias, ayuda bilateral, ayudas canalizadas por ONGDs en general y alguna más que me dejo por ahí).
Pero no comparto (y es de lo poco que no comparto de todo lo que cuenta en su artículo) la pesimista frase de que «en cualquiera de sus nuevas formulaciones, el desarrollo es una forma de colonialismo», ni tampoco lo que los autores de otras críticas hacen, de meter en el mismo saco a todos los agentes y mecanismos existentes en la cooperación para el desarrollo.
Creo que quienes son más libres para explorar y promover otro tipo de hacer cooperación son, en mi opinión, las ONGDs (precisamente por ser no gubernamentales y no tener forzosamente que alinearse con la ideología de un gobierno, sino con la de su base social, aunque parte de sus fondos puedan venir del gobierno), y otras formas de organización de la sociedad civil en todo el mundo (foros, redes, etc., precisamente porque están basadas en la gente).
Muchas están promoviendo este cambio, comenzando por cambiar el concepto mismo de cooperación para el desarrollo. Porque cooperar es TRABAJAR CON y no «ser superior a», y hay otros modelos de desarrollo distintos al de «crecimiento a costa de lo que sea», ni «crecimiento sostenible», ni otras falacias que nos quieren hacer tragar (lo sostenible está de moda, da igual como se emplee la palabra).
Este cambio de visión de la cooperación hace que se abra el «campo de acción» a la denuncia en todo el mundo, a llevar a la práctica modos de vivir que no pongan en peligro otros modos de vivir de otras zonas geográficas, y sí, también a hacer programas de cooperación que no prolonguen o aumenten la desigualdad de oportunidades y sólo sean parches y «limpiaconciencias», y trabajen realmente por facilitar los medios para que los ciudadanos decidan su propio desarrollo.
Las teorías de decrecimiento, el consumo responsable, la huella ecológica, la tecnología para el desarrollo humano son sólo algunos conceptos y modelos que merece la pena explorar para darnos la esperanza de que OTRO MUNDO ES POSIBLE.
Category Cooperación para el Desarrollo (más que un trabajo), Desarrollo Sostenible y Decrecimiento (un modo de vivir), Lo que se ve (y se grita) al abrir la ventana | Tags: | No Comments
-
>SUSAN GEORGE EN SANTIAGO
noviembre 19, 2008 by sergio
>En estos días tuvimos la suerte de contar en Santiago de Compostela con la visita de Susan George, destacada figura muy vinculada a ATTAC. Habló de como se puede superar la crisis o, mejor dicho, las crisis que según ella son al menos 3:
– la de la desigualdad y la pobreza
– la financiera, que últimamente está restando protagonismo al resto
– la ambiental, encabezada por el cambio climático acelerado causado por las actividades humanas, y del que no tenemos ni idea de gran parte de los impactos que puede causar, aunque también mencionó los OGM, a los que achacó incluso más problema ambiental que social (aunque a la larga, o no tan a la larga, los problemas ambientales acaban convirtiéndose en sociales).
Alguien en el numeroso público que estábamos en el salón de actos de la facultad de políticas de la USC añadió además la crisis ética y de valores, lo cual ella compartió, pero agregó que para mejorar esto ella prefiera hacerlo con la política.
Mencionó a pinceladas distintos problemas clave causantes de estas crisis, como la especulación existente incluso con las cosechas futuras, la huella ecológica como indicador de (in)sostenibilidad y desigualdad, el sistema que aumenta la brecha entre ricos y pobres (prolongada en muchas ocasiones por las políticas fiscales) y otros. Además cuestionó la cultura del consumismo en la que estamos inmersos, donde no se promueve el ahorrar (sólo el 1% en USA lo hace). Criticó el sistema neoliberal que permitió a los bancos crear productos cada vez más complejos y opacos (hasta para ellos mismos), y mencionó algunas cosas de las ya conocidas sobre los NINJA y las causas de la crisis financiera (que en España ya vamos conociendo gracias a algún que otro comunicador).
¿Qué hacer? ¿Qué debe cambiar? También a pinceladas, habló de la reducción de la dependencia del petróleo, las construcciones autosuficientes, las energías renovables como apuesta decidida, el abandono de los agrocombustibles como alternativa sostenible, transportes más eficientes, etc. Incluso alguien le recordó la Tasa Tobin (que ATTAC había impulsado), que según ella sería fácil aplicar en lugares como Europa, más preparados para la aplicación de tasas. Pero en un ámbito de libre mercado lo ve complicado. Para todo esto hace falta dinero, pero no es dinero lo que falta, es voluntad política de que los gobiernos asuman que hay cosas que hay que hacer, y que el dinero que manejan es el de todos los ciudadanos. Defendió la transparencia y la regulación gubernamental como eje central para llegar a estos logros, usando los impuestos para la promoción de las buenas prácticas y el castigo de las malas. Pero las cumbres como la del G20, que ha tenido lugar en estos días, son, para ella, intentos de impedir que el dinero regrese a la gente.
También habló de como el dinero generado en los países empobrecidos genera dinero en cuentas bancarias del norte, y que la condonación de la deuda debe ser dirigida y regulada (la pregunta sería, ¿por quién?). Los tratados de libre comercio impiden a los países empobrecidos decidir el uso de sus propios recursos y aumentan la brecha (ya que el aumento de valor añadido se da en los países del norte). Es importante que haya mesas representativas tanto geográfica como sectorialmente, que determinen como gastar el dinero (por ejemplo el de condonación de la deuda), pero los gobiernos no suelen querer compartir el poder con la gente que les dio el voto (un voto no es un “cheque en blanco”, a diferencia de lo que a veces se cree).
Aun así, según ella, a nivel de las personas, la discriminación más grande no se da tanto por el país donde se esté o el género, sino por la clase social (en el caso de género sobre todo en los países más enriquecidos).
Sin embargo es optimista, sabemos qué hacer, “el cambio no es un sueño imposible”, y hay muchas de las soluciones que propone ya investigadas y probadas.
Habló fugazmente de los retos que Obama deberá afrontar en EEUU (sistema educativo y sanitario públicos muy deficientes, presiones para no variar su política exterior, etc.), y confesó que nunca pensó ni siquiera que lograra ser candidato…
Me quedo con una frase que dijo para mí muy acertada: “LA POBREZA NO ES EL PROBLEMA, EL PROBLEMA ES LA RIQUEZA”. Aun así, eché de menos una llamada a la conciencia de la gente para que asuma su propia responsabilidad, y que fuera más explícita sobre la necesidad de cambiar el modelo de desarrollo.
Category Cooperación para el Desarrollo (más que un trabajo), Desarrollo Sostenible y Decrecimiento (un modo de vivir), Lo que se ve (y se grita) al abrir la ventana | Tags: | No Comments
-
>NO TE CALLES
noviembre 9, 2008 by sergio
>El hecho de ser austero, o más bien saber qué es lo necesario y conformarse con ello (esto no es que sea algo bueno, sino que es algo necesario), no implica tenerse que callar y no protestar ni actuar ante atropellos, monopolios o contra los que tratan de acaparar y acaparar…Y si no, la tendencia es clara, la concentración de recursos y poder, y «el rodillo» cultural. Entonces podremos llegar a asistir a la tragedia de «el último campesino»…
Category Desarrollo Sostenible y Decrecimiento (un modo de vivir), El sofá de la sala (pensamientos y tertulias...), Lo que se ve (y se grita) al abrir la ventana | Tags: | No Comments
-
>POR LA MEDIA JORNADA LABORAL
noviembre 5, 2008 by sergio
>
En una noticia se pedía la reducción a 30 horas de la jornada (como «contraprogramación» a la campaña de las 65 horas a la semana). Pero, por supuesto, sin reducción de salario…Yo creo que en un gran número de casos el salario se podría y se debería reducir y no tiene por qué salir del estado en el caso de pequeñas y medianas empresas. No hace falta tanto dinero para vivir dignamente.
Lo que habría que hacer es establecer un salario mínimo digno y unas ayudas a las familias con hijos y gente dependiente adecuadas (que eso sí, saldría de los impuestos que hay que cobrar a las empresas según su facturación, ahí es donde hay que apretar!), pero las familias deben aprender a cambiar los hábitos de consumo, si no se puede salir a comer fuera todas las semanas, pues no se sale, y no nos hipotecamos durante toda la vida si no podemos. Al menos se tiene tiempo libre para hacer cosas que no cuesten tanta pasta (creedme, se puede disfrutar el tiempo libre sin gastarse un pastón). ¿De qué sirve el dinero si no hay tiempo ni ganas de gastárselo?
POR LA MEDIA JORNADA!!!
Category Desarrollo Sostenible y Decrecimiento (un modo de vivir), Lo que se ve (y se grita) al abrir la ventana | Tags: empleo,modelo social | No Comments
-
>¿PARA SALVAR EL PLANETA?
julio 18, 2008 by sergio
>Algún día la gasolina será solamente una de las esencias que se mezclen en ambientadores de coche para nostálgicos…
Category Desarrollo Sostenible y Decrecimiento (un modo de vivir), El sofá de la sala (pensamientos y tertulias...) | Tags: | No Comments
-
>¿A GALICIA SONADA?
mayo 30, 2008 by sergio
>
Á esquerda pódese ver unha páxina dunha revista cun anuncio sobre turismo en Galicia do ano, se non me equivoco, 2005. Xa daquela chamoume a atención como parece que vaise asumindo (ou queren facerlle a un asumir) o feito de que o verde debido ós eucaliptos ó redor desa casiña que é o lugar de ensono no medio da natureza é o normal en Galicia (isto desgraciadamente é certo), e ademais é o desexable…Sensacións vivas, dí. Non sei moi ben se isto é unha aceptación tácita dunha realidade inevitable, ou un tentar vendernos Galicia como o paraiso do «verde eucalipto». O raro é que non atopei aínda un anuncio destes cos muíños de vento no Xistral como prototipo dun novo ecosistema que ó final até semellaranos enxebre…
¿Será a Galicia sonada por ser a dos nosos sonos, ou a Galicia «sonada» porque vai dando tumbos sen chegar a atopar o seu equilibrio?Category Desarrollo Sostenible y Decrecimiento (un modo de vivir), Lo que se ve (y se grita) al abrir la ventana | Tags: | 4 Comments
-
>SERES SIMPLES EN UN MUNDO COMPLEJO…
abril 18, 2008 by sergio
Category Desarrollo Sostenible y Decrecimiento (un modo de vivir), El sofá de la sala (pensamientos y tertulias...) | Tags: | No Comments
-
¿Se se salvan os bichos morren as persoas?¿Se se salvan as persoas morren os bichos?
abril 11, 2008 by sergio
>

Dito así ó bestia e o tema que se tratou na xornada que hoxe tivo lugar no Castelo de Santa Cruz (para non perderse este entorno, eu non o coñecía e mira que está cerca, si é que sempre pasa o mesmo, por moito wanderlust que teña un…) sobre Retos e desafíos da cooperación internacional na conservación da biodiversidade organizado polo CEIDA.Por causas de axenda dalgúns poñentes houbo un cambio no horario do curso, quedando agrupando en dúas mesas redondas pola mañá, unha con axentes de cooperación de fora de Galicia, e outra con axentes galegos que traballen co medio ambiente por eixo central.Comezou o tema cunha presentación «institucional» onde destacou Enrique Peña repasando o papel da universidade como axente de cooperación (el é o director da Oficina de Cooperación e Voluntariado de Universidade de A Coruña). Logo estiveron o Delegado da Consellería de Medio Ambiente e a Subdirectora Xeral de Cooperación Exterior…, todo boas palabras sobre a importancia do tema e o ben que se «están empezando a facer» as cousas en cooperación en Galicia.
Despois, e xa na primeira mesa falaron:
– José Jiménez, conselleiro técnico do Programa Azahar da AECID: fixo un bo resumo dos problemas de enfoque do tema ambiental na cooperación e os prexuízos que tivo que enfrentar tradicionalmente do tipo «como vou coidar os paxariños se a xente anda a morrer de fame ou sen auga». Mencionou de pasada os Pagos por Servizos Ambientais, e parece un firme defensor da conservación in situ a través de parques naturais (con tódolos problemas que implican, e dos que en Galicia hai exemplos variados por no saber enfocarse a participación dos axentes do territorio). O dilema do prisioneiro e A Traxedia dos Comúns de Hardin púxoos como exemplos que poden explicar en moitas ocasións o que en Galicia se coñece como «Cousas do común, cousas de ningún» (como falando no café lle comentei), se ben botei de menos (tampouco daba o tempo despois do acurtamento) profundizar nisto xa que é perigoso partir destes modelos e teorías que as veces simplifican en demasía a relación home-ambiente natural.
– Óscar López, da universidade das palmas de Gran Canaria, que contou a experiencia de 10 anos de traballos a prol dos distintos tipos de especies de tortugas mariñas que desenvolven algunha parte do seu ciclo de vida en Cabo Verde, con todo o traballo de sensibilización, voluntariado e retroalimentación coas institucións canarias asociado.
– Nieves González, subdirectora do Instituto Canario de Ciencias Mariñas, que deu a visión máis institucional do traballo como Instituto e incidiu en como a creación de redes de actores a distintos niveis e distintos países é clave, se cadra aínda máis no caso dos ecosistemas (que non entenden de fronteiras).
– Guillem Chacón, director da Universidade Catalana de Ciencias da Natureza falou dos Cursos Internacionais de Natureza que organizan con Naturalistas Sin Fronteras e dun proxecto de protección de tartarugas (hmmm, ¿por qué serán tan «mediáticas» as tartarugas?) no que están inmersos nunha zona cercana ó lago de Maracaibo, en Venezuela.
Na segunda mesa, tralo café, de experiencias galegas, falaron:
– Judith Sing, de Amigos da Terra, que deu a visión duha ONG ambientalista-humanista. Posiblemente sexa das ONGs que a nivel interno máis ten debatido sobre esta dualidade. O final traballan como nos contaron, especializándose na perspectiva ambiental integral do desenvolvemento humano (como inseparable do ecosistema). Tamén tocaron a participación dos axentes implicados en tódalas fases dos proxectos, e a importancia clave da sensibilización e educación no norte e no sur. Propuxeron a erradicación do enfoque transversal dos aspectos ambientais nos proxectos de cooperación e que se lles dé peso específico, e que se evalúen con máis coidado estes aspectos nos distintos proxectos apoiándose se é necesario en actores que teñan experiencia no tema, como ONGs.
– Alfredo Novoa, presidente do Fondo Galego de Cooperación, dos que leva tempo nisto, posiblemente aprendendo á vez que facía (o cal non sempre é bo, pero ás veces non queda outro remedio, o malo é se cando xa se vai sabendo e tendo canais para traballar, e séguense facendo as cousas á vaiche boa, o que na miña opinión é o que ven facendo o Fondo nestes últimos anos cunha convocatoria arbitraria ou inexistente, e criterios de traballo pouco claros, esperemos que cambie). Defendeu a formación e traballo de xente de dentro dos axentes da cooperación sen ter que contar sempre coas ONGs (en resposta a petición de Judith), e defendeu a integralidade do ambiente e o xénero nos proxectos, se ben o fixo dun xeito algo deslabazado. Contou algunhas experiencias de proxectos do Fondo, e tamén reflexionou sobre a estructura das distintas institucións en cooperación, e cómo segundo el mestúranse indebidamente competencias. Puxo o exemplo da universidade (non entendo que tivera que ir a se meter coa universidade vindo dunha Alcaldía, que non son precisamente os modelos de organización en cooperación e voluntariado), e como nas tres universidades galegas mestúrase cooperación con voluntariado, o que na súa opinión non ten sentido (no debate posterior Enrique Peña estaba en contra en varios puntos disto, se ben Luis Gárate, seguinte poñente, e membro da UDC, apoiouno). Eu disto teño a miña propia opinión.
– Luis Gárate, profesor de antropoloxía da UDC, tocou o tema de enfoque cultural da cooperación (aínda menos transversal que o medio ambiente, e causa dunha gran parte dos fracasos nos proxectos de cooperación), e como este enfoque pode axudar a matizar e comprender as contradiccións home-natureza nos proxectos, sen caer simplemente no de «como son pobres explotan máis». Desta contradicción pódese ver algo máis aquí para ir profundizando. Falou das experiencias en Mozambique e outras zonas, e como os problemas no rural reprodúcense unha e outra vez en todo o mundo.
O final, parece que o que non estamos sendo capaces de facer aquí, que xa está todo viciado (incendios, problemas coa fauna salvaxe-habitantes do rural, mala xestión de parques naturais com Courel ou Fragas do Eume), tratamos de levalo fora… Teño esta sensación xa dende as saídas ocasionais que fixen da Cova, como a Nicaragua.
Un par de comentarios máis sobre cousiñas do evento:
– coma sempre o tempo dos poñentes alongouse moito e houbo pouco tempo para os coloquios, algo que case sempre se da sempre que nun seminario aparece «Mesa redonda». A realidade é que nestes eventos do que se trata é de intercambiar opinións de expertos no seu campo con xente que é «un pouco menos experta», pero que non vai a escoitar leccións maxistrais senon a xerar discusión en temas de interés, discusión que se coarta pola falta de tempo. Moito nos queda por aprender nisto.
– respecto da bibliografía entregada, a maioría dos títulos eran sobre xestión de espazos protexidos, pero eu creo que a clave para o éxito da xestión sostenible (sexa o que sexa iso) non serán os espazos protexidos, senon os «espazos non protexidos«.E, por cerrar referindome o título…, ¿non son ó final as persoas bichos?
Category Cooperación para el Desarrollo (más que un trabajo), Desarrollo Sostenible y Decrecimiento (un modo de vivir), Lo que se ve (y se grita) al abrir la ventana | Tags: galego | No Comments
-
PEGADA ECOLÓXICA vs. IDH, AMBIENTE vs. HOME?
abril 11, 2008 by sergio
>Nunha imaxe de wikipedia podedes ver unha gráfica onde se compara a pegada ecolóxica co IDH. Trátase dun intento de comparar ambos enfoques, inicialmente «confrontados», de humanidade versus ambiente (cando en realidade sabemos que a primeira sen o segundo non teñen sentido, e o revés posiblemente sí…). Os resultados son chamativos (ahí non se ve moi ben, pero é curioso saber que o país que cumple o estar por debaixo dunha Terra na pegada ecolóxica e por riba dun umbral «razonable» de IDH era Cuba non hai moito. Claro, o IDH non ten en conta cousas tan importantes para o DH (Desenvolvemento Humano) como a liberdade de expresión e outras «cousiñas» das que Cuba non é precisamente un modelo. Así que realmente sí parece que o equilibrio entre o noso benestar a curto ou medio prazo choca co do noso entorno. Ó final a clave é saber si reaccionaremos antes de que sexa tarde…
Na busca de solucións, pódese facer a reflexión de que somos nos os que temos que reaccionar. A pesar da desigualdade de oportunidades para acceder a unhas condicións de vida dignas entre países, a maior presión é claramente dos países «desenvolvidos», por moito que se use e abuse da idea de que a maior parte da leña a usan nos países «en desenvolvemento» e fan presión moi grande nos recursos naturais por necesitalos «a curto prazo». Tamén nos usamos petróleo agora, e para chegar aquí arrasamos coa madeira de Europa, así que agora tócanos importar madeira doutros lados. Os números e estadísticas falan claro…, tampouco nós pensamos moito con visión a longo prazo. E non temos excusa, porque no norte asfixiamos á Terra porque non queremos parar o noso tren de vida, moi por riba do necesario, e noutras zonas o fan porque nin se poden plantexar facer outra cousa…
Category Cooperación para el Desarrollo (más que un trabajo), Desarrollo Sostenible y Decrecimiento (un modo de vivir), Lo que se ve (y se grita) al abrir la ventana | Tags: galego | No Comments

