Reflexións dun micromachiño

Micromachiños é como chamamos agarimosamente ao grupo de homes da Asociación Enxeñería Sen Fronteiras Galicia. Nese espazo buscamos reflexionar sen prexuízos sobre masculinidades alternativas (e tamén sobre a patriarcal predominante).

Grazas a ese espazo e a compartir outras charlas con xente (mulleres) que saben realmente do tema, quero atreverme a poñer palabras ao que significa para min as masculinidades alternativas e a loita contra o patriarcado.

Creo que a loita contra o patriarcado significa ampliar a liberdade e a co-responsabilidade de TODAS as persoas en TODOS os ámbitos da vida. E isto, tanto no que ten que ver con roles e funcións, como do manexo do propio corpo e as relacións co mundo.

Para as persoas de sexo femenino, a liberdade de exercer roles e funcións (moitos deles habitualmente ocupados polas persoas de sexo masculino), sen recibir presións de ningún tipo. Da igual que sexa traballar fora como proveedoras de recursos económicos, ou querendo practicar unha maternidade natural e dando peito até o que considere oportuno. Non entendo ese debate nin dilema sempre que haxa un contexto de liberdade que, sen embargo, aínda estamos moi lonxe de ter. Aínda así, non creo que o debate teña que atacar a quen opta conscientemente por unha maternidade máis intensa. Tamén a liberdade de decidir sobre o propio corpo, da igual que sexa para abortar que para facer operacións estéticas de calquera tipo. Sen cuestionamentos nin presión sociais.

Ata aquí, o paralelismo con respecto ás liberdades que a abolición do patriarcado pode traer tamén para as persoas de sexo masculino son claras. No que penso que habería diferencias é na eliminación do medo da vida. Dame a impresión de que as emocións negativas que provoca o patriarcado nas persoas nacidas con sexo masculino que buscan emanciparse e romper os moldes van máis pola liña da vergoña. Vergoña de non ser o macho que se espera (por parte tanto de outras persoas de sexo masculino como de sexo femenino, que tamén están inmersas no patriarcado). En cambio, a emoción negativa predominante que o patriarcado provoca nas mulleres é, diría eu, unha sorte de frustración aliñada con medo. Frustración intrínseca por verse acurrunchada, invisibilizada e non poder desenvolverse máis como persoa pola simple razón de nacer de sexo femenino. Medo pola presión e a intolerancia, pola posesividade e a agresividade do macho patriarcal. Na miña forma de ver a vida, non é posible ser feliz vivindo con medo. Tal vez si con vergoña, así que está claro a quen fode máis o patriarcado.

E se falamos de persoas de colectivos non binarios, ao resto de emocións negativas comentadas impostas polo seu sexo xenético de nacemento, hai que engadir unhas doses de medo ante moitas condutas intolerantes e moita máis frustración.

O constructo no que se basea o patriarcado é, diría eu, a diferenciación entre sexos xenéticos da posibilidade de enxendrar descendencia. Unha persoa de sexo xenético masculino non pode, hoxe en día, enxendrar descendencia. É imprescindible ter sexo xenético femenino para facelo (aínda que telo tampouco garante poder enxendrar descendencia). A partir de aí se construíu un armazón cultural que se coñece como xénero, facéndoo xirar en torno a esa reprodución da vida. Chégase ao punto de que, xa que son quen pode ter descendencia, que tamén a coiden, todo o rollo ese sagrado da maternidade, e que se alonxen pouquiño da casa. E xa, de paso, que vaia todo o resto dos coidados no pack, incluíndo os da xente maior e o resto de persoas que non poden coidar se si mesmas. Por suposto, o de dispoñer do seu corpo nin de coña, que ten que estar ao servizo de parir novos homes e mulleres sans para a tribu/comunidade/sociedade (elixir o que máis guste). A maiores, xurde esa sensación de servizo, submisión e pertenza á parella, aderezado co amor romántico dos de para toda a vida (outro constructo para manter o status quo do patriarcado?). Ter unha muller submisa e coidadora e mantela é tamén parte do que se supón que debe ser un “bo macho”. Cando non se consegue iso ou se ve perigar, aparece a vergoña que cristaliza moitas veces en violencias.

Por iso, penso que o xeito de destruír o patriarcado ten que ser destruír esa diferenciación entre sexos xenéticos. Tecnicamente, estamos lonxe de conseguir igualar esa diferencia biolóxica da reprodución (que sería o ideal). Pero si se poden facer avances nesa liña no constructo cultural, na corresponsabilidade nos coidados das persoas de sexo masculino, no traballo doméstico e en todo o que ten que ver co aseguramento da vida. Tamén no empoderamento de funcións diversas e de reapropiación do corpo. Deixar de falar tanto de sexos, de xénero, abrazar máis o “cyborg”, na liña do manifesto que leva ese nome. Sen esa dualidade a problemática da transexualidade esváese, porque vai deixando de haber patróns que fagan a alguén identificarse con tal ou cal xénero ou sexo. Se pode chegar a unha gran liberdade, pero de xeito que quen queira manterse nunha sexualidade vivida de xeito máis tradicional poida facelo. Sen impoñer. Sen coaccionar. Sen sinalar.